لذت برنامه نویسی

شرکت RedHat تصمیم به سرمایه گذاری بر روی Fedora Core کرد و نسخه های جدید لینوکس RedHat که به نام RedHat Enterprise معرفی شدند بر پایه و اساس Fedora Core بنا شدند. البته فراموش نکنید که حمایت کننده و پشتیبان لینوکس Fedora Core شرکت RedHat است. نام Fedora Core از یک لینوکس قدیمی تر به نام Fedora که یک پروژه داوطلبانه بود و برای تولید کردن نرم افزار برای سیستم عامل لینوکس RedHat بکار می رفت ، گرفته شد. لوگویی که برای لینوکس Fedora Core انتخاب شد نیز برگرفته ای از لوگوی Shadowman سیستم عامل لینوکس RedHat بود.

شخصی به نام وارن توگامی ( Warren Togami ) در سال 2002 پروژه لینوکس Fedora را به عنوان یک پروژه دانشجویی شروع کرد ، هدف اصلی از ایجاد چنین پروژه ای فراهم کردن امکانی برای استفاده از بسته های نرم افزاری RedHat برای دیگران بود که در قالب یک مجموعه تکی شما قادر بودید نرم افزارهای مرتبط با این سیستم عامل را که به خوبی تست و آزمایش شدند را پیدا کنید ، توسعه دهید و استفاده کنید.

تفاوت اصلی در بین لینوکس Fedora و لینوکس RedHat در این بود که پروژه لینوکس Fedora برخلاف لینوکس RedHat یک پروژه داوطلبانه و عمومی محسوب می شد اما RedHat یک محصول تجاری و برنامه نویس های ان نیز مختص شرکت RedHat بودند. در نهایت پروژه لینوکس Fedora Core باعث مجذوب کردن کاربرانش شد و به سرعت انتشار یافت و مهمترین دلیل پیشرفت آن سیستم Collaborative یا همکاری بود که ذاتا در نرم افزارهای Open Source وجود دارد. فراموش نکنید که Fedora در واقع شما را باید به یاد شرکت Red Hat بیندازد.

تفاوت Fedora Core و Fedora Extra در چیست ؟

قبل از معرفی Fedora 7 از Fedora به عنوان Fedora Core نام برده می شد ، در واقع Fedora سیستم عامل بود و Core که به آن اضافه می شد به این معنا بود که بسته های نرم افزاری به آن اضافه شده اند و Fedora Core به معنی لینوکس Fedora به همراه بسته های نرم افزاری هسته سیستم عامل یا Core Packages بود که با همدیگر تشکیل Fedora Core را می داند. Fedora Core در بدو نصب شدن بر روی سیستم شما ، بسته های نرم افزاری اولیه ای را در خود داشت که نیازهای اولیه استفاده از یک سیستم عامل را فراهم می کرد ، علاوه بر این بسته های نرم افزاری ، بسته های نرم افزاری که درون DVD یا CD این سیستم عامل نیز وجود داشتند نیز به همراه سیستم عامل قابل نصب بودند

البته تمامی این بسته های نرم افزاری توسط برنامه نویسان شرکت Red Hat نگهداری می شدند. Fedora را شاید به نام Fedora Extra هم شنیده باشید ، هر گاه اسمی از Fedora Core شنیدید یعنی بسته های نرم افزاری که در این سیستم عامل وجود دارند بر روی DVD خود محصول وجود دارند اما زمانیکه صحبت از Fedora Extra می شود یعنی بسته های نرم افزاری که در این سیستم عامل نصب می شوند بر روی DVD نصب آن وجود ندارند و شما باید از محل های دیگری بسته های نرم افزاری را دانلود و نصب کنید.

در واقع Fedora Extra یعنی بسته های نرم افزاری Third Party ای که به غیر از شرکت سازنده و توسط انجمن های برنامه نویسی مختلف نوشته شده اند. بنابراین تا الان متوجه شدید که در لینوکس Fedora ما دو نوع Repository نصب نرم افزار داریم که یکی از آنها Core است که توسط شرکت سازنده تولید می شود و دیگری Extra است که توسط برنامه نویسان داوطلب و انجمن های داوطلب نوشته و ارائه می شوند.

معماری فنی سیستم عامل لینوکس Fedora

سیستم عامل لینوکس Fedora یک سیستم عامل است که ذاتا بر اساس و پایه Linux Kernel نوشته شده است و از توزیع های دیگر لینوکس برداشت نشده است ، این سیستم عامل در کشور ایالات متحده آمریکا تولید شده است و از لحاظ فنی معماری های armhfp ، i686 ، x86 و x64 را پشتیبانی می کند. این سیستم عامل از دسکتاپ های Awesome, Cinnamon, Enlightenment, GNOME, KDE, LXDE, MATE, Openbox, Ratpoison, Xfce پشتیبانی می کند. لینوکس Fedora از مجوزها یا لایسنس های حاکم بر نرم افزارهای Open Source پشتیبانی می کند و بصورت کاملا رایگان و Open Source در اختیار همگان قرار گرفته است و در این راه در نوع خود در میان بهترین و محبوب ترین توزیع های لینوکس قرار گرفته است.

دسکتاپ پیشفرضی که در Fedora وجود دارد GNOME است و رابط پیشفرض آن با سیستم عامل نیز GNOME Shell نام دارد. لینوکس Fedora در توزیع های مختلفی ارائه شده است که آنها را به نام Fedora Spins می شناسیم. لینوکس هایی که با عنوان Fedora Spin ارائه می شوند در واقع لینوکس هایی با بسته های نرم افزاری مختلف برای نیازهای مختلف هستند که از آن جمله می توانیم به لینوکس های تخصصی Fedora برای حوزه های بازی ، امنیت ، طراحی ، محاسبات علمی و رباتیک اشاره کنیم. جالب اینجاست بدانید که پدر لینوکس دنیا ، یعنی لینوس توروالدز علاقه خاصی به این سیستم عامل داشت و بر روی اکثر کامپیوترهای خود Fedora نصب کرده بود.

Fedora چرخه حیات نسبتا کوتاهی دارد و تقریبا هر 6 ماه یکبار یک بروز رسانی جدید از این سیستم عامل را شاهد هستیم. این موضوع برای برنامه نویسان و کاربران یک نعمت است اما برای سازمان هایی که بر روی یک محصول سرمایه گذاری می کنند کمی مشکل ساز است ، سازمان ها معمولا به دنبال محصولاتی می گردند که کمی ثبات و پشتیبانی طولانی مدت تر داشته باشد. کاربران Fedora می توانند با استفاده از ابزاری به نام FedUp نسخه قبلی Fedora ی خود را به نسخه جدیدتر ارتقاء دهند.

در Fedora هم مانند RedHat Enterprise از بسته های نرم افزاری و سیستم مدیریت بسته های نرم افزاری RPM استفاده می شود. امنیت نیز یکی دیگر از مسائلی است که در لینوکس Fedora حائر اهمیت است و به همین دلیل یک قابلیت امنیتی به نام Security Enhanced Linux که قابلیت پیاده سازی انواع و اقسام Policy های امنیت از جمله Mandatory Access Control ها را دارد درون لینوکس Fedora تعبیه شده است.

Fedora در انواع و اقسام روش ها توزیع می شود که از جمله مهمترین های آن ها می توانیم به Full Distribution بر روی DVD که یک Image کامل از خود سیستم عامل لینوکس Fedora به همراه بسته های نرم افزای آن است اشاره کنیم ، همچنین لینوکس Fedora بصورت Live نیز وجود دارد که شما می توانید ابتدا DVD آن را تهیه کنید و سپس بر روی Live USB آن را نصب کرده و استفاده کنید.Live USB را شما می توانید از روی سورس اصلی Fedora با استفاده از ابزاری به نام Fedora Live USB Creator ایجاد کنید.

این سیستم عامل از معماری های armhfp ، i686 ، PowerPC و x86 64 پشتیبانی می کند و نرم افزار دسکتاپ پیشفرض آن Unity ( هیچ ربطی به نام کاربریم نداره باور کنید D: ) می باشد. یکی از ویژگی های بسیار جالب سیستم عامل لینوکس توزیع Ubuntu این است که این سیستم عامل در طبقه بندی های تازه واردها ، دسکتاپ ها ، سرورها و حتی سطوح میانی کاربران بصورت همزمان می تواند قرار بگیرد و این برای یک سیستم عامل فاکتور بسیار مثبتی است.

اما بصورت کلی ما از Ubuntu به عنوان یک محصول دسکتاپ بسیار قوی یاد می کنیم و کمتر از این سیستم عامل به عنوان سرور استفاده می شود ، هر چند قابلیت تبدیل شدن به سرور را دارد اما لینوکس کارهای تازه وارد معمولا از این سیستم عامل به عنوان سرور استفاده می کنند. Ubuntu به عنوان یک محصول قوی در حوزه دسکتاپ سیستم عاملی رایگان است که هم بصورت Community و هم بصورت تجاری و حرفه ای پشتیبانی می شود.

Community ای که برای Ubuntu ایجاد شده است بر اساس ایده و ساختار GNU بنا نهاده شده است و همانطور که انتظار می رود هدف این Community این است که نرم افزار باید بصورت رایگان در دسترس افراد قرار بگیرد و کاربران بایستی بتوانند از انها براحتی استفاده کنند و آنها را برای زبان خود بومی سازی کنند و همچنین بتوانند هر تغییری که دوست داشتند در سورس نرم افزارها ایجاد کنند. واژه Ubuntu یک واژه قدیمی آفریقایی است و به معنی انسانیت به دیگران یا Humanity To Others می باشد. با معرفی شدن Ubuntu در واقع یک روح جدید در صنعت نرم افزار در دنیا به وجود آمد. شرکت سازنده Ubuntu یک شرکت انگلیسی به نام Canonical Ltd بود که توسط یک تبعه آفریقای جنوبی به نام Mark Shuttleworth مدیریت می شد. درآمد این شرکت از طریق ارائه خدمات پشتیبانی مربوط به سیستم عامل Ubuntu تامین می شود.

معرفی قابلیت های Ubuntu

همانطور که اعلام کردیم سیستم عامل Ubuntu یک سیستم عامل محبوب دسکتاپ است ، اگر این سیستم عامل را بصورت پیشفرض نصب کنید انواع و اقسام نرم افزارها بصورت رایگان در آن وجود دارند که از آن جمله می توان به LibreOffice ، Firefox ، Thunderbird ، Transmission و همچنین یک سری بازی ساده از قبیل Sudoku و شطرنج اشاره کرد.بسیاری از نرم افزارهایی که برای Ubuntu نوشته شده اند در نصب پیشفرض یا Default Installation وجود ندارند اما شما می توانید براحتی آنها را از وب سایت پشتیبانی نرم افزارهای Ubuntu دانلود و نصب کنید.

برای اینکار کافیست فقط کمی با سیستم مدیریت بسته یا Package Management ای که به نام APT در Ubuntu معروف است آشنایی داشته باشید تا تقریبا هر چیزی که مورد نیاز شما است را بر روی Ubuntu بتوانید نصب کنید. یکی از نکات جالب در خصوص استفاده از قابلیت های Ubuntu این است که برخی از نرم افزارهای مایکروسافت ویندوز می توانند با استفاده از قابلیتی به نام Wine Compatibility Package بر روی Ubuntu نصب شوند ، حتی اگر این قابلیت به مشکل بخورد شما می توانید با استفاده از نصب نرم افزارهای مجازی سازی مثل VirtualBox یا VMware Workstation بصورت مجازی ویندوز را روی Ubuntu نصب کنید.

امنیت در سیستم عامل Ubuntu

برای امنیت بیشتر این سیستم عامل ، تمامی برنامه هایی که اجرا می شوند در حالت عادی با پایینترین سطح دسترسی اجرا می شوند و نمی توانند در این حالت به فایل های کاربر یا سیستم عامل صدمه ای وارد کنند. برای بالا بردن امنیت از دستور sudo به عنوان یک ابزار برای اجرای موقت نرم افزارها با دسترسی بالاتر استفاده می شود که کارهای مدیریتی که می خواهند بر روی سیستم انجام دهند را بتوانند براحتی با دسترسی کاربر root انجام دهند و اینکار باعث می شود صدمه ای به فایل های سیستم عامل وارد نشود ، این ابزار چیزی شبیه به ابزار Run as administrator در سیستم عامل ویندوز است.

برای کنترل سطوح دسترسی در اوبونتو ابزاری به نام PolicyKit که به آن PolKit هم گفته می شود برای امن کردن هرچه بیشتر سیستم عامل استفاده می شود. بصورت پیشفرض اکثر پورت های شبکه توسط فایروال و برای جلوگیری از حملات هکری بسته شده اند و اگر کاربر قصد باز کردن پورت خاصی را داشته باشد براحتی می تواند با فایروالی که در این سیستم عامل بصورت گرافیکی تعبیه شده است تنظیمات مورد نظر خود را انجام دهد.

اوبونتو برای جلوگیری از به وجود آمدن صدمات از طریق نرم افزارهایی که اجرا می شوند Package های نرم افزاری را با استفاده از قابلیت GCC ای مثل PIE و Buffer Overflow Protection کامپایل می کند. از همه اینها گذشته شما می توانید پوشه های home directory و پوشه های شخصی خودتان را در این سیستم عامل رمزنگاری کنید. این قابلیت های امنیتی اضافه شده به Ubuntu از آن یک سیستم عامل در حالت پیشفرض امن ساخته است ، البته امنیت کاملا یک واژه نسبی است اما به هر حال می توان گفت Ubuntu از درجه امنیتی نسبتا خوبی بصورت پیشفرض برخوردار است.

یکی از نکات بسیار جالب در خصوص Ubuntu این است که این سیستم عامل دارای معماری و زیرساختی است که باعث شده است هم به عنوان سرور ، هم به عنوان دسکتاپ و هم به عنوان سیستم عامل گوشی و تبلت و حتی سیستم عامل تلوزیون بتوان از آن استفاده کرد. Ubuntu تقریبا هر شش ماه یکبار یک نسخه جدید را معرفی می کند و هر نسخه جدیدی که ارائه می شود تا نه ماه دارای پشتیبانی رایگان می باشد که این پشتیبانی شامل رفع مشکلات امنیتی ، رفع باگ های سیستم عامل و ... می باشد. اولین نسخه از سیستم عامل Ubuntu در سال 2004 معرفی شد.

سیستم مدیریت بسته های نرم افزاری یا Package Management ای که در Ubuntu وجود دارد برگرفته ای از Package Manager ای است که در سیستم عامل لینوکس توزیع Debian مورد استفاده قرار می گیرد و بنابراین بسته های نرم افزاری با پسوند Deb معرفی می شوند و همانطور که قبلا هم اشاره کردیم از ابزاری به نام APT برای مدیریت این بسته ها در Ubuntu استفاده می شود. قبل از استفاده از بسته های نرم افزاری Debian در Ubuntu باید به این مسئله توجه کنید که با توجه به اینکه بسته های نرم افزاری این دو سیستم عامل در اصطلاح فنی Binary Compatible کامل نیستند یعنی بصورت کامل با هم سازگاری ندارند.

بنابراین برای اینکه بتوانید از بسته های نرم افزاری Debian در Ubuntu استفاده کنید حتما باید بسته های نرم افزاری بازنویسی یا Rebuild شوند. البته هنوز برخی مشکلات برای تبدیل کردن بسته های نرم افزاری Debian به Ubuntu و برعکس وجود دارد ، یکی از نکات بارز بین این دو سیستم عامل را می توان وجود داشتن تعداد زیادی برنامه نویس مشترک دانست که با نوشتن یک بسته نرم افزاری ، در واقع آن را برای دو سیستم عامل در لحظه تولید می کنند. در خصوص Ubuntu مطالب زیاد است که به امید خدا با رونق گرفتن انجمن لینوکس و سیستم های متن باز انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران بیشتر به آن خواهیم پرداخت ، اگر در خصوص این مطلب نکته ای به ذهنتان می رسد خوشحال می شویم در ادامه از دانش شما استفاده کنیم.

برای یادگیری بیشتر با مفاهیم به دوره های آموزشی لینوکس مراجعه کنید.

لینوکس توزیع Linux Mint بر پایه و اساس Ubuntu بنا نهاده شده است ؛ با توجه به اینکه خود Ubuntu برگرفته ای از Debian است بنابراین در نهایت توزیعی از Debian نیز به حساب می آید. این سیستم عامل در کشور ایرلند تولید و به دنیا معرفی شد. Linux Mint از معماری i386 و 32 و 64 بیتی به خوبی پشتیبانی می کند . Linux Mint از دسکتاپ های Cinnamon ، GNOME، KDE، MATE و Xfce پشتیبانی می کند و در دسته بندی سیستم عامل های تازه کارها ، دسکتاپ ها و کاربران متوسط قرار می گیرد. هسته اصلی Linux Mint بر پایه Ubuntu بنا نهاده شده است و هدف از معرفی این توزیع ارائه یک نسخه متمایز از Ubuntu بوده است که بتوانید از Plugin های بیشتر ، Media Codec های بیشتر و بسیاری از امکانات Java استفاده کنید .

تلاش طراحان Linux Mint بر این بوده است که یک سیستم عامل مدرن ، زیبا و راحت معرفی کنند که هم قدرتمند باشد و هم یادگیری ان ساده باشد. علاوه بر اینها در Linux Mint شما می توانید منوهای دلخواه ایجاد کنید و حتی Desktop خود را نیز بصورت دلخواه طراحی کنید ، ابزارهای پیکربندی منحصر به فرد و رابط مدیریت بسته های نرم افزاری تحت وب این سیستم عامل از دیگر امکانات ویژه آن است. Linux Mint بسیار با Ubuntu سازگار است و می تواند براحتی از Repository های Ubuntu نیز استفاده کند.

نسخه های جدید Linux Mint ای که بر پایه Ubuntu معرفی می شوند تقریبا هر شش ماه یکبار معرفی می شوند.اولین نسخه از این سیستم عامل که در سال 2006 معرفی شد به عنوان Ada ( ترکی نیست باور کنید D: ) معرفی شد ، Ada به خودی خود بر اساس توزیع لینوکس Kubuntu که یک لینوکس برگرفته از Ubuntu بود ، سرچشمه گرفت. نسخه هفدهم این سیستم عامل در سال 2014 به نام Qiana ( اینم باور کنید فارسی نیست D: ) معرفی شد. پشتیبانی از نسخه های قبلی این سیستم عامل معمولا با معرفی نسخه جدید Linux Mint از بین می رود اما نسخه هایی با پشتیبانی دراز مدت هم از این سیستم عامل معرفی شده اند که تا 5 سال پشتیبانی دارند. این سیستم عامل هم معمولا نسخه های خود را با اسامی مختلفی معرفی می کند که از آن جمله می توان به Barbara و Cassandra اشاره کرد.

یکی از دلایل موفقیت Linux Mint در آن بود که از همه Repository هایی که برای Ubuntu وجود داشت پشتیبانی می کرد ، یعنی از ابتدای کار استفاده از بسته های نرم افزاری خود Linux Mint را برای کاربرانش محدود نکرد و همین موضوع باعث شد شرکت تولید کننده این امکان را به کاربران می داد که ضمن اینکه می توانستند از بسته های Ubuntu استفاده کنند از بسته هایی که بصورت ویژه برای Linux Mint هم معرفی می شد استفاده کنند. این موضوع باعث می شود که دو سیستم عامل Linux Mint و Ubuntu به خوبی با هم سازگاری داشته باشند. با اینکار Linux Mint خود را به عنوان یک شاخه جدید از Ubuntu معرفی نکرد و فرصت این را پیدا کردن که به مرور زمان یک توزیع مستقل شود.

در سال 2008 سیستم عامل Linux Mint تصمیم گرفت روند ارائه نسخه های خود را با روند ارائه نسخه های Ubuntu هماهنگ کند، البته این موضوع تا زمان ارائه نسخه Elyssa ( باور کنید نمیدونم چرا اینجوری اسم گذاشتن احتمالا از برو بچه های دهه شصتی بودن ) وجود داشت تا اینکه در همان سال برای بالا بردن هر چه بیشتر سازگاری بین دو سیستم عامل Linux Mint تصمیم گرفت که روند ارائه نسخه های خود را متوقف کند و یک روش جدید را برای معرفی Linux Mint پیش ببرد. با شروع کردن توزیع نسخه 6 از Linux Mint که به Felicia ( خدارو شکر ربطی نداشت) معروف بود هر نسخه ای که از Linux Mint ارائه می شد کاملا با نسخه مقابل که Ubuntu بود هماهنگ و سازگار بود.

تقریبا بعد از گذشت یک ماه از معرفی کردن نسخه جدید Ubuntu یک نسخه جدید از Linux Mint دقیقا با امکانات Ubuntu معرفی می شود که صد درصد توانایی هایی که در Ubuntu وجود داشت را به همراه داشت ، این دقیقا همان کاری بود که CentOS با RedHat Enterprise انجام داد. در سال 2010 یک کار جالب توسط گروه Linux Mint اجرا شد که به نام Linux Mint نسخه Debian معروف شد. برخلاف تمامی نسخه هایی از این سیتسم عامل که بر اساس Ubuntu طراحی می شدند این نسخه ها کاملا بر اساس توزیع Debian معرفی شدند و همین ترتیب معرفی با نسخه های جدید Debian را هم بکار بردند.

قابلیت های Linux Mint

اکثر نرم افزارهایی که در Linux Mint وجود دارند بصورت Open Source و Freeware هستند و تنها برخی از آنها بصورت Proprietary یا تجاری هستند. وجود برخی از نرم افزارهای تجاری بر روی Linux Mint جای تعجب دارد زیرا اکثر توزیع های لینوکس از اینگونه نرم افزارها بصورت پیشفرض بر روی سیستم عامل خود استفاده نمی کنند. Linux Mint با مجموعه تقریبا کاملی از نرم افزارهای پیشفرض نصب شده اعم از LibreOffice ، Firefox ، Thunderbird ، XChat ، Pidgin ، Transmission ، GIMP و Cheese ارائه می شود. نرم افزارهای اضافه بر سازمان بصورت پیشفرض بر روی این سیستم عامل نصب نمی شوند و شما می توانید توسط Package Manager آنها را دانلود و نصب کنید.

شما با استفاده از فایروالی که در Linux Mint بصورت پیشفرض وجود دارد می توانید پورت های مورد نظرتان در شبکه را مدیریت کنید. دسکتاپ های پیشفرضی که بر روی Linux Mint نصب شده اند MATE و Cinnamon هستند که از زبان های بسیاری پشتیبانی می کنند. اگر تمایل به استفاده از سایر دسکتاپ هایی که قبلا عنوان کردیم در Linux Mint دارید براحتی می توانید با استفاده از APT آنها را دریافت و نصب کنید ، یکی از قابلیت های جالبی که در Linux Mint وجود دارد توانایی اجرای بسیاری از برنامه هایی است که در Microsoft Windows اجرا می شوند ، برای مثال شما می توانید از Microsoft Office در Linux Mint استفاده کنید ، با استفاده از ابزار Wine که یک لایه سازگاری یا هماهنگی Compatibility Layer بین ویندوز و لینوکس ایجاد می کند این امکان فراهم شده است .

البته حتی اگر این روش هم جواب نداد همچنان فناوری های مجازی سازی اعم از VMware Workstation و VirtualBox همچنان این امکانات را در اختیار شما قرار می دهند. البته گزارش هایی در خصوص مشکلات نسخه 16 سیستم عامل Linux Mint و پشتیبانی از Wine و Multi-Monitor وجود دارد که این سازگاری را کمی زیر سئوال می برد اما به هر حال چنین قابلیتی هر چند مشکل ساز در لینوکس توزیع Mint طراحی شده است.

علاوه بر APT که Package Manager قابل اعتمادی است ، شما می توانید در Linux Mint از Synaptic و Software Manager اختصاصی Linux Mint نیز برای نصب Package های نرم افزاری خودتان استفاده کنید. تیم برنامه نویسی و Community ای که بر روی Linux Mint کار می کنند بصورت وافعا فعالی مشغول تولید نرم افزار برای این سیستم عامل هستند ، بیشتر نرم افزارهایی که برای این سیستم عامل نوشته می شود به زبان برنامه نویسی Python و بصورت Open Source می باشد که در GitHub موجود می باشند. GitHub یکSoftware Repository مخصوص Linux Mint دارد .

برای یادگیری بیشتر با مفاهیم به دوره های آموزشی لینوکس مراجعه کنید.

دسکتاپ هایی که در لینوکس Red Hat Enterprise پشتیبانی می شود KDE و GNOME هستند و این سیستم عامل هم می توانید به عنوان سرور هم به عنوان دسکتاپ مورد استفاده قرار بگیرد. Red Hat Enterprise Linux که بصورت خلاصه RHEL هم گفته می شود جزو معدود توزیع های لینوکس است که توسط یک شرکت خاص طراحی و توسعه داده شده است و بصورت ویژه برای مباحث تجاری مورد استفاده قرار می گیرد ، شرکت Red Hat مالک و سازنده RHEL است.

تقریبا تمامی آموزش ها و پشتیبانی که از RHEL انجام می شود توسط یک سری دوره آموزشی که ساخته شرکت Red Hat است به نام سری اموزشی Red Hat Certification انجام می شود. Red Hat مثل سایر توزیع های لینوکس رایگان نیست و شما برای استفاده از Red Hat Enterprise بایستی آن را از شرکت خریداری کنید اما بر اساس قانون Open Source کدهای نوشته شده در این سیستم عامل نیز بصورت رایگان قابل دسترس می باشند و بعضا توزیع های دیگری از لینوکس وجود دارند که از همین سورس و اعمال تغییرات بر روی آن توزیع جدیدی ارائه می کنند.

به یک نکته توجه کنید که ما لینوکسی در حال حاضر به نام Red Hat نداریم و محصول Red Hat از سال 2004 دیگر تولید نشده است ، لینوکسی که امروزه شما به عنوان Red Hat می شناسید با هسته لینوکس Red Hat ای که در ابتدا وجود داشت کاملا متفاوت است و ما آن را به عنوان Red Hat Enterprise می شناسیم. نسخه های اولیه ای که از سیستم عامل لینوکس Red Hat معرفی شدند به عنوان Red Hat Commercial Linux معروف بودند ، شرکت Red Hat اولین محصول لینوکس خود را در سال 1994 معرفی کرد.

Red Hat اولین توزیع از لینوکس بود که از ساختار RPM Package Manager برای قالب بندی نرم افزارهای خود استفاده کرد و به مرور زمان همین ساختار به توزیع های دیگر لینوکس هم سرایت کرد و امروزه توزیع هایی مثل Mandriva و Yellow Dog از این نوع Package Manager استفاده می کنند. بعد از متوقف شدن تولید لینوکس Red Hat در سال 2004 شرکت Red Hat یک توزیع دیگر از لینوکس را به دنیا معرفی کرد که قبلا در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران در خصوص این نسخه مفضل توضیح داده ایم و این محصول چیزی جز لینوکس Fedora نبود ، Fedora بر خلاف Red Hat یک لینوکس رایگان بود و همگان می توانستند از آن براحتی استفاده کنند به ویژه کاربران خانگی که توانایی خرید Red Hat را نداشتند ، از آن به بعد و با معرفی شدن Fedora ، شرکت Red Hat شروع به ایجاد کردن محصول جدید Red Hat خود بر پایه و اساس لینوکس Fedora کرد که اسم ان Red Hat Enterprise بود.

اولین نسخه ای که از توزیع لینوکس Red Hat Enterprise وارد بازار شد به عنوان Red Hat Linux Advanced Server معرفی شد. در سال 2003 شرکت Red Hat یک نامگذاری مجدد روی محصول تولیدی خود گذاشت و اسم Red Hat Linux Advanced Server را به Red Hat Enterprise Linux AS تغییر داد و دو نسخه مختلف به نامهای Red Hat Enterprise Linux ES و Red Hat Linux Enterprise WS را نیز معرفی کرد. شرکت Red Hat برای حفظ علامت تجاری خود ، قوانین سفت و سختی در خصوص توزیع رایگان محصول خود یعنی RHEL اعمال کرد اما همچنان قوانین اصلی ماهیت Open Source را رعایت کرد و سورس کد RHEL را در اختیار همگان بصورت رایگان قرار داد.

نسخه های متعددی از توزیع های لینوکس از سورس کدهای RHEL استفاده کردند و توزیع های شرکتی و قابل اعتماد خوبی همچون CentOS و Scientific Linux را بصورت کاملا رایگان معرفی کردند ، حتی نسخه های تجاری نیز به بازار معرفی شدند که کاملا با Red Hat Enterprise تطابق داشتند و کاربردهای کلان سازمانی به ویژه در حوزه پایگاه داده داشتند که مهمترین توزیعی که در این حوزه می توانیم نام ببرسیم Oracle Linux است که به تجربه می توان گفت خود خود RHEL است که برای استفاده از پایگاه داده ای مثل Oracle طراحی شده است.

جالب اینجاست بدانید که نسخه های آکادمیک و دسکتاپ لینوکس Red Hat Enterprise نیز وجود دارند که برای همین منظور خریداری و استفاده می شوند. این نسخه ها برای استفاده مدارس ، دانشگاه ها و دانشجویان کاربرد دارد و قیمت آنها به نسب قیمت سایر نسخه های RHEL ارزانتر است ، این نسخه ها نیز مانند نسخه Enterprise اصلی از پشتیبانی کامل شرکت سازنده برخوردارند. نسخه های ES از Red Hat Enterprise مخفف Entry-Level Server است که برای شروع کار با این سیستم عامل مناسب است ، نسخه AS برای سرویس های پیشرفته یا Advanced Server استفاده می شوند و در نهایت نسخه WS برای استفاده در Workstation ها کاربرد دارند.

اگر شما به یک نسخه با ثبات و قابل اعتماد ، دارای پشتیبانی و دارای مدرک بین المللی لینوکس نیاز دارید که بعضا در برخی از سازمان ها مورد نیاز است می توانید از RHEL استفاده کنید. امروزه RHEL از بهترین و پر استفاده ترین لینوکس ها برای سرورها و پردازش های سنگین به حساب می آید اما فراموش نکنید که این شرکت بصورت رسمی کشور عزیزمان ایران را تحریم کرده است و شما نمی توانید از Repository های آنلاین این شرکت استفاده کنید. در مقاله آموزش لینوکس در خصوص اینکه ماهیت سیستم عامل لینوکس چیست و چه تاریخچه ای دارد صحبت کرده ایم. امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد. اگر نکته خاصی به نظرتان می رسد در انتها مطرح کنید.

پروژه openSUSE یک برنامه کاملا اجتماعی و Community Based بود که امروزه توسط شرکت Novell پشتیبانی می شود. هدف اصلی از ارائه کردن نسخه openSUSE لینوکس این بود که یک سیستم عامل همه منظوره ایجاد شود که بتوان از آن در همه جا استفاده کرد و بتوان استفاده از آن را در همه جا ترویج داد ، برنامه پروژه openSUSE باعث دسترسی آزاد ، رایگان و ساده به openSUSE می شود ، از openSUSE به عنوان یک توزیع بسیار کامل و جامع از لینوکس یاد می شود.

اهداف اصلی پروژه openSUSE

پروژه openSUSE سه هدف اصلی را دنبال می کرد : هدف اول : معرفی کردن openSUSE به عنوان ساده ترین توزیع لینوکس برای هر کسی که بتواند آن را دانلود ، نصب و استفاده کند ، هدف دوم : معرفی و شیوع دادن هر چه بیشتر openSUSE به عنوان یک لینوکس Open Source و Collaborative و تلاش جهت رسیدن به نقطه ای که openSUSE تبدیل به پرکاربردترین توزیع لینوکس در دنیا شود که هم در دسکتاپ ها و هم در سرورها بیشترین استفاده را داشته باشد ، هدف سوم : مهیج سازی openSUSE و ساده سازی برنامه نویسی و توسعه این سیستم عامل و فرآیند های Packaging نرم افزارهای آن برای تبدیل کردن openSUSE به یک انتخاب مناسب برای برنامه نویسان و توسعه دهندگان نرم افزار سراسر دنیا ، در واقع هدف اصلی تیم توزیع کننده openSUSE تبدیل شدن به توزیع شماره یک لینوکس در دنیا بود.

پروژه openSUSE یک GNU/Linux تحت لیسانس GPL است. توزیع های مختلف openSUSE و همچنین اجزای مختلف این سیستم عامل توسط یک Community بزرگ از کاربران و کارشناسان پروژه openSUSE پشتیبانی می شوند که توسط یکی از بزرگترین شرکت های تولید کننده نرم افزارهای Open Source آلمانی به نام SUSE توسعه و نگهداری می شود. لینوکس openSUSE جایگزین یک محصول قدیمی تر به نام SUSE Linux Professional شد.

همانند اکثر لینوکس های Open Source که دارای Community می باشند ، openSUSE هم برای خودش دارای یک پرتال اینترنتی برای همکاری کردن همگان در پروژه openSUSE راه اندازی کرد که مستندات لازم برای استفاده از این سیستم عامل ، طراحی ها و توضیحات در خصوص این سیستم عامل و اجزای ان و تقریبا همه چیز در خصوص openSUSE در این Community مطرح می شد ، Mailing List قوی و همچنین استفاده از کانال های Internet Relay Chat باعث محبوب شدن هر چه بیشتر این سیستم عامل می شود که در نهایت باعث شده است امروزه openSUSE یکی از بهترین رابطهای wiki را در خود داشته باشد.

اگر بخواهیم قابلیت های این سیستم عامل را بصورت خلاصه بگوییم می توانیم از با ثبات بودن ، سادگی کارکرد و بروز رسانی نرم افزارها ، انعطاف پذیری بالا اشاره کنیم که براحتی این امکان را به ما مید هد که در سرویس هایی مثل ایمیل و یا وب سرور از این سیستم عامل استفاده کنیم ، البته از عیب هایی که اکثرا از این سیستم عامل گرفته می شود می توان به کارایی کمتر و سرعت کمتر به نسب سایر توزیع های معروف اشاره کرد.

YaST در سیستم عامل openSUSE

یکی از نقاط قوت سیستم عامل لینوکس توزیع openSUSE را می توان برنامه ای به نام YaST دانست. YaST شامل برنامه هایی برای نصب ، مدیریت و تقریبا همه کارهایی است که بصورت روزمره و گرافیکی می توانید بر روی سرور انجام دهید، می شود. برای مثال شما می توانید با استفاده از YaST پارتیشن بندی هارد دیسک ، تنظیمات سیستمی ، مدیریت بسته های RPM ، بروز رسانی سیستم عامل و نرم افزارها ، تنظیمات شبکه و فایروال ، مدیریت کاربران و گروه ها و بسیاری از کارهای دیگر را نیز انجام دهید و حتی نیازی نیست برای انجام این کارها قطعه ای کد بنویسید و یا از Shell استفاده کنید. ساختار YaST بصورت ماژولار است و به همین دلیل همه روزه ماژول هایی به این نرم افزار اضافه می شوند که برای مثال می توانیم از پشتیبانی از Bluetooth در ماژول های جدید آن اشاره کنیم.

توزیع های مختلف openSUSE

توزیع openSUSE را می توان به گفته وب سایت Distowatch.com یکی از پنج توزیع برتر لینوکس در جهان دانست. openSUSE براحتی و بصورت رایگان بعد از معرفی شدن نسخه های جدید در اختیار عموم قرار می گیرد و همگان می توانند از آن استفاده کنند ، اما بد نیست بدانید که روش های مختلف و البته نسخه های مختلفی از openSUSE توسط شرکت SUSE معرفی می شوند که بر حسب معماری x86 یا x86-x64 متفاوت هستند ، در این قسمت می خواهیم به نسخه ها یا Edition های مختلف لینوکس openSUSE اشاره کنیم :

1. openSUSE Download Edition : شما با مراجعه به صفحه وب سایت openSUSE و قسمت downloads می توانید این نسخه از سیستم عامل را براحتی در قالب یک فایل ISO دانلود کنید. این نسخه را می توانید به شکل یک لینوکس Live-CD دارای دسکتاپ KDE4 یا GNOME نیز تهیه کنید و بر روی هارد دیسک خود نصب کنید اما طبیعتا نسخه کامل سیستم عامل openSUSE خیلی بیشتر از اینها ظرفیت دارد . نسخه کامل تر این سیستم عامل معمولا دارای 5 عدد DVD می باشد که همه آنها اکثرا بسته های نرم افزاری اضافه شده به سیستم عامل هستند. البته معمولا شما می توانید بصورت دلخواه نیز CD یا DVD های خود را دانلود کنید ، حتی در این سیستم عامل یک CD برای نرم افزارها و زبان هایی که کمتر مورد استفاده قرار می گیرند نیز طراحی شده است،توجه کنید که در زمان دانلود و استفاده از این نسخه از سیستم عامل هیچگونه کمک فنی و همچنین هیچگونه مستند و راهنمای پرینت شده به شما ارائه داده نخواهد شد.
2. openSUSE Retail Edition یا openSUSE Box : کاربران از وب سایت www.opensourcepress.de قادر خواهند بود که یک نسخه آلمانی از سیستم عامل openSUSE را سفارش دهند ، به این نوع درخواست که مختص کاربران آلمانی می باشد و برای هیچ جای دیگری قابل استفاده نیست openSUSE Box می گویند ، در این Box راهنمای استفاده از محصولات و مستندات مربوطه بصورت پرینت شده در اختیار کاربران قرار می گیرد، توجه کنید که حتی نسخه انگلیسی برای openSUSE Box وجود ندارد.
3. openSUSE FTP : یکی از امکانات جالبی که در خصوص openSUSE وجود دارد این است که یک فایل ISO با حجم کم از این سیستم عامل وجود دارد که در یک FTP سرور قرار گرفته است و شما می توانید سیستم عامل خودتان را براحتی از طریق FTP سرور بصورت مستقیم نصب کنید که در اصطلاح Network Install هم به این روش گفته می شود. دو نوع سرویس FTP برای اینکار وجود دارد که اولین نوع آن برای بسته های Open Source طراحی شده است که OSS نام دارد و دومین نوع آن برای بسته های غیر Open Source طراحی شده است که Non-OSS نام دارد.در واقع نسخه openSUSE FTP برای تکمیل کردن نسخه های Retail و Download معرفی شده است.
4. openSUSE Factory : هر چند دوست ندارم مایکروسافت را با لینوکس مقایسه کنم اما بد نیست به مقاله من در خصوص مراحل معرفی نسخه های مختلف محصولات مایکروسافت در انجمن تخصصی فناوری اطلاعات ایران مراجعه کنید، در این مطلب متوجه می شوید که هر محصولی قبل از اینکه به نسخه قابل اعتماد و معتبر برای استفاده تبدیل شود باید یک سری مراحل آزمایش را طی کند. در openSUSE هم همین مراحل وجود دارند ، نسخه openSUSE Factory که آن را می توانیم با نسخه RC یا Released Candidate محصولات مایکروسافت مقایسه کنیم یک نسخه در دست توسعه و برنامه نویسی است که برنامه نویسان openSUSE در حال کار کردن و توسعه آن هستند و مرتب در حال تهیه Snapshot های مختلف از این نسخه از سیستم عامل هستند تا اینکه در نهایت تبدیل به نسخه با ثبات و Stable شود. این نسخه منبعی برای ایجاد کردن بسته های با ثبات OpenSUSE Tumbleweed است که نسخه تقریبا قابل اعتماد openSUSE است. به این نکته توجه کنید که اسم Factory مختص محصولات openSUSE است و در محصولات دیگر از این اسم استفاده نمی شود.
5. openSUSE Tumbleweed : به محض اینکه بسته نرم افزاری در نسخه openSUSE Factory بصورت Stable در بیاید بر حسب روش کاری که تولید نرم افزار در شرکت SUSE دارد ( Rolling Release ) ، نسخه های Stable به عنوان نسخه Tumbleweed به بازار معرفی می شوند.

openSUSE بدون شک یکی از توزیع های بسیار کامل لینوکس امروزی می باشد و همانطور که گفتیم همیشه در طبقه بندی 5 لینوکس برتر دنیا قرار گرفته است ، یکی از مهمترین ارکانی که برنامه نویسان openSUSE بر روی آن تمرکز می کنند بحث امنیت این سیستم عامل است ، تقریبا هیچ چیزی در این سیستم عامل بدون هماهنگی و اطلاع رسانی به کاربر سیستم نمی تواند انجام شود و این یعنی امنیت در اولویت کاری قرار گرفته است. علاوه بر این openSUSE جزو معدود توزیع های لینوکس می باشد که شما در زمان سفارش دادن آن می توانید بسته های نرم افزاری خود را تک تک انتخاب کنید و بسته سفارشی خود را از این سیستم عامل تهیه کنید. امیدوارم مورد توجه شما قرار گرفته باشد ، خوشحال می شویم از تجربیات و دانش شما در خصوص این سیستم عامل در ادامه استفاده کنیم.